czy My się znamy?

"Milczenie jest zbrodnią" napisała Nadieżda Mandelsztam w pamiętnikach, w których opisała zbrodnie stalinowskie. W latach osiemdziesiątych XX wieku tak samo zatytułowała swój esej Hanna Segal. Protestowała w nim przeciwko zbrojeniom nuklearnym i przeciwko milczeniu o tym, co jest złe. 29 stycznia 2021 r. miała miejsce premiera płyty Dezertera. Refren pierwszego na płycie utworu powtarza te słowa: kłamstwo to nowa prawda, a milczenie jest zbrodnią.
Poprosiłem Krzysztofa Grabowskiego, autora tekstów Dezertera, o rozmowę: o tym co nas otacza, o tym, co jest złe i o czym należy głośno krzyczeć, o odpowiedzialności, niezależności myślenia, o polityce i politykach, o sprawach zwykłych i ważnych, uniwersalnych i jednostkowych. I oczywiście o Dezertera najnowszej płycie. Zapraszam.

Czy żyjemy w dystopii - złym miejscu (st.gr. δυσ – zły; τόπος – miejsce)? Czy to co nas otacza to urzeczywistnienie pesymistycznych wizji Orwella, Huxleya, Houellebecqa i innych "dystopicznych" powieściopisarzy? Obawiam się, że tak. Dzisiaj, w ostatni dzień 2020 roku postanowiłem podsumować to, co wydaje mi się niedobre i coraz bardziej wszechobecne, i nie tylko o pandemię mi chodzi. Spojrzenie bez owijania w bawełnę na to co się dzieje nie musi być jednak dołujące. Lepiej dostrzec wady niż mydlić sobie oczy - tylko dzięki temu jest szansa na uporanie się z nimi. A może lepiej bez dalszych moralizatorskich wywodów, po prostu posłuchajcie...

Odcinek o teoriach spiskowych, inspirowany aktualnymi komentarzami i wydarzeniami wokół już dostępnej szczepionki przeciwko koronawirusowi. Po co nam opowieści, w jakich momentach zaciera się różnica między fantazją i rozumieniem otaczającej nas rzeczywistości, dlaczego teorie spiskowe mają wzięcie i czy współczesny świat można opisać kryteriami diagnostycznymi osobowości paranoicznej - jeżeli jesteście tego ciekawi, to wspomniane treści znajdziecie w tym odcinku "Czy my się znamy"; zapraszam do wysłuchania.

W świecie chaosu i narastających konfliktów pojawia się mnóstwo gestów, flag, napisów, haseł. Pytanie, które z nich są posiadającymi siłę głębokich znaczeń symbolami, a które mają siłę cegłówki. Czym jest symbol, a czym jest fetysz, co to znaczy konkretne myślenie i dlaczego lepiej nie wpadać w jego pułapki - do wysłuchania odcinka na te tematy zapraszam.

Przy okazji Święta Niepodległości sprawdziłem, co o tożsamości narodowej pisze się w tekstach psychoanalitycznych: co na ten temat pisał Freud, jak się ma tożsamość narodowa do naszej tożsamości osobistej, czy to jest coś zewnętrznego, czy może wewnętrznego... tymi i kilkoma jeszcze zagadnieniami, o których przeczytałem oraz o czym przy okazji czytania pomyślałem, dzielę się z Wami w tym odcinku

Opublikowane wczoraj, 31 października 2020 roku stanowisko Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychoanalitycznej uznałem za ważne dopełnienie odcinka o wykluczeniach i stygmatyzacjach. Znajdziecie je na stronie facebookwej PTPP, tu możecie wysłuchać.

Od zarania dziejów towarzyszą nam wykluczenia i stygmatyzacje. Dotykają nas albo my nimi dotykamy innych - z różnych powodów: przekonań politycznych, przynależności do grupy społecznej, koloru skóry albo chorowania na budzącą uzasadniony albo nieuzasadniony lęk chorobę. Kim jest współczesny trędowaty, co na ten temat napisano w Starym Testamencie, jak to zjawisko opisała Susan Sontag, co nam doradził Albert Camus i wreszcie co może wyjaśnić psychoanaliza - o tym jest ten odcinek podcastu

Z Kubą Mikurdą, teoretykiem psychoanalizy, filmoznawcą i reżyserem rozmawiam o Wyspie Doktora Moreau, filmie z 1996 roku opartym na powieści napisanej w 1896 roku przez Herberta George'a Wellsa. Czym były, czym są i czym będą zwierzęco ludzkie hybrydy, czy to istoty boskie jak Anubis albo Ganesz, czy potwory jak Minotaur albo chimera? Czy może to po prostu przyszłość, z którą powinniśmy zacząć się oswajać, skoro rząd Japonii już zezwolił na ich laboratoryjne wytwarzanie w celu pozyskiwania tkanek i narządów do przeszczepów. Zapraszam do wysłuchania dyskusji.

Jak w tytule: odcinek o malkontentach i optymistach, jakie są źródła optymizmu i dlaczego narzekacz nie może się niczym zadowolić, jakie funkcje pełnią postawy pesymistyczne i optymistyczne i co na ten temat mówili niektórzy filozofowie. To wszystko z komentarzami opartymi na założeniach i doświadczeniach psychoanalizy.
* z podziękowaniem dla artystów teatru Ateneum, którzy wiosną, w czasie lock downu nagrali pewną piosenkę

Odcinek poświęcony funkcji i symbolice luster, i tych konkretnych, odbijających światło zwierciadeł jak i tych metaforycznych, kiedy możemy przeglądać się w czyichś oczach. Z odwołaniami do Freuda, Junga, Kohuta i Winnicotta oraz do Diany Fossey, Perseusza, Kaspara Hausera i kilku innych bohaterów. Zapraszam do wysłuchania...

Poprosiłem o rozmowę o modyfikacjach ciała trzy osoby: psychoanalityczkę, Beatę Maciejewską-Sobczak, modyfikatorkę, Weronikę Carol Blades i transhumanistę, Mateusza Łukasiaka. Od rytuałów inicjacyjnych po zastosowanie najnowszych technologii, od operacji ratujących życie po decyzje o całkowitej zmianie wyglądu, o poszukiwaniu siebie, własnej tożsamości, o miłosnym i nienawistnym stosunku do ciała - o tym wszystkim i o wielu jeszcze innych sprawach rozmawiałem z moimi gośćmi. Po prostu posłuchajcie.

Poprosiłem o rozmowę o modyfikacjach ciała trzy osoby: psychoanalityczkę, Beatę Maciejewską-Sobczak, modyfikatorkę, Weronikę Carol Blades i transhumanistę, Mateusza Łukasiaka. Od rytuałów inicjacyjnych po zastosowanie najnowszych technologii, od operacji ratujących życie po decyzje o całkowitej zmianie wyglądu, o poszukiwaniu siebie, własnej tożsamości, o miłosnym i nienawistnym stosunku do ciała - o tym wszystkim i o wielu jeszcze innych sprawach rozmawiałem z moimi gośćmi. Po prostu posłuchajcie.

Poprosiłem o rozmowę o modyfikacjach ciała trzy osoby: psychoanalityczkę, Beatę Maciejewską-Sobczak, modyfikatorkę, Weronikę Carol Blades i transhumanistę, Mateusza Łukasiaka. Od rytuałów inicjacyjnych po zastosowanie najnowszych technologii, od operacji ratujących życie po decyzje o całkowitej zmianie wyglądu, o poszukiwaniu siebie, własnej tożsamości, o miłosnym i nienawistnym stosunku do ciała - o tym wszystkim i o wielu jeszcze innych sprawach rozmawiałem z moimi gośćmi. Po prostu posłuchajcie.

Odcinek poświęcony funkcji wulgaryzmów i przekleństw, ich używaniu i nadużywaniu oraz ich miejscu w kulturze. Czy częściej przeklinamy i używamy większej ilości niecenzuralnych słów? I jeżeli tak, to czy ma to jakiekolwiek znaczenie? Wreszcie czym jest tabu, skąd się wzięło i czy powinniśmy je obalać, czy może wręcz przeciwnie - j istnieją powody, żeby je (i pojedyncze i mnogie) tabu respektować. Zapraszam do wysłuchania. Uwaga! W odcinku padają wypowiadane przeze mnie niecenzuralne słowa.

Czym jest czytanie i czym jest psychoanalityczne czytanie. Czy jest emocjonalnym przeżywaniem, czy zastanawianiem się nad treścią? Wreszcie co takiego uchwycił Franz Kafka w opowiadaniu "Jama" i jak to się ma do naszego współczesnego doświadczania siebie w otaczającym nas świecie. Rozmawiam z psychoterapeutką psychoanalityczną i literaturoznawczynią, Agnieszką Abugaber.

Zainspirowany "Sztuczną Inteligencją" Stevena Spielberga, "Łowcą Androidów" Ridley'a Scotta i "Her" Spike'a Jonze'a postanowiłem sprawdzić co w literaturze psychoanalitycznej napisano i co mnie - psychoanalitycznemu terapeucie - przychodzi do głowy w sprawie ... no właśnie: nie-ludzi, czy ludzi? Cyborgów, które albo pragną kochać i być kochane albo pragną zemsty na tych, którzy je stworzyli i wykorzystywali. Co czyni nas ludźmi, czym różnimy się od maszyn? Czy granica między tym co ludzkie i co nie-ludzkie, żywe i nieżywe będzie się coraz bardziej zacierać, tym samym czy będziemy zmuszeni zrewidować nasze systemy wartości i w ogóle pojmowanie siebie i otaczającej nasz rzeczywistości? Teraz, w czasie tak dynamicznego postępu technologicznego pytania zadawane przez transhumanistów (co to jest transhumanizm - o tym też mówię w tym odcinku) stają się coraz bardziej aktualne.

Co ma psychoanaliza albo po prostu nasza psychologia do ekologii? Nic? A właściwie dlaczego nic? Z jakiego powodu ten niemały, ba, ogromny obszar naszego życia - przyroda - wydaje się w gabinetach psychoterapeutycznych ignorowany. Jak to się dzieje, że z jednej strony zdajemy sobie sprawę z zachodzących niekorzystnych albo już niebezpiecznych zmian klimatu, a jednocześnie dalej żyjemy jakby nigdy nic? O naszym stosunku do świata przyrody i o mechanizmach psychologicznych służących niewidzeniu niewygodnych spraw jest ten odcinek podcastu Czy My się znamy

Życzymy Wam, Dzieciaki, żebyście miały i mieli udane i ciekawe życie, pełne bezpiecznych przygód i wielu śmiesznych sytuacji. Poszukajcie innych odcinków nagranych przez podcasterki i podcasterów z okazji Waszego święta... trochę nam się pomieszały i porozbiegały po różnych kanałach, ale na pewno gdzieś je znajdziecie

Czy wychodzimy z panepidemicznego zagrożenia dlatego, że już jest bezpiecznie, czy dlatego, że nie możemy dłużej wytrzymać frustracji pozostawania w izolacji? Czego możemy się spodziewać, jak możemy sobie radzić w sytuacji, w której nie mamy żadnego przewodnika, żadnej instrukcji obsługi? Czego się nauczyliśmy przez ostatnie trzy miesiące, co straciliśmy i co nowego nas czeka - o tym wszystkim i o paru jeszcze innych sprawach rozmawiam z psychoanalitykiem, Maciejem Musiałem

Odcinek poświęcony psychoanalitycznemu rozumieniu duchów - bytów nam obcych, jednak nie w znaczeniu przynależności do jakiegoś innego świata. Duchy tego odcinka to niechciane (tym samym zachowujące się jak niepożądane upiory) myśli, impulsy, winy i krzywdy. Bywa, że zaistniałe nawet bardzo dawno temu, we wcześniejszych pokoleniach...

Rozmawiam z psychoterapeutką Violettą Ambroziak Krzysztofowicz, filozofem, stoikiem Piotrem Stankiewiczem i coachem Janem Wardęszkiewiczem o idei życia uważnego, w tu i teraz, z namysłem i świadomością jego przeżywania wszystkimi zmysłami. Omawiam wyniki konkursu na polski odpowiednik terminu "slow life / slow movement" i przyglądam się - przez chwilę - takiemu "slow" ujmowaniu życia od strony psychoanalitycznej.

Jaka jest relacja między ideami i ideologiami, jak to się dzieje, że z mądrej idei wyrasta szkodliwa ideologia, jaka jest różnica między myśleniem konkretnym i symbolicznym, kiedy jesteśmy twórczy, a kiedy przestajemy myśleć, stajemy się dogmatyczni i hamujemy nasz rozwój? To - z grubsza rzecz biorąc - tematy tego odcinka. Zapraszam.

Zająłem się jednym z najbardziej cenionych przeze mnie filmów, "Siódmą pieczęcią" Ingmara Bergmana. Rycerz, Antonius Block poszukuje odpowiedzi na pytania ostateczne. Czy udaje mu się ją znaleźć...?, a może znajduje, ale zupełnie nie tam, gdzie się spodziewał...? I czym jest i skąd się bierze narcyzm, jaka jest różnica miedzy ja idealnym i ideałem ja i jeszcze parę innych kluczowych kwestii dotyczącej średniowiecznej i współczesnej ludzkiej natury - o tym jest ten odcinek podcastu.

Czy wytrwałość jest nieco staromodną zaletą, niekoniecznie przydatną we współczesnym świecie szybkich zmian, za którymi trzeba nadążać, bo kto się na chwilę zamyśli i zatrzyma, ten wyścig przegra? A może jest przydatną umiejętnością, o której mamy okazję przypomnieć sobie w niemiłych okolicznościach przymusu kwarantanny w czasie pandemii? Jest czymś trudnym do uchwycenia, tak samo służącym budowaniu siły i zdrowia jak i ocierającym się o autodestrukcję. Odcinek jest podzielony na dwie części. W pierwszej przyglądam się wytrwałości od strony psychologicznej, w drugiej rozmawiam o wytrwałości z ultramaratończykiem (czyli kimś, komu wytrwałość jest dobrze znana) - Piotrem Dybowskim

Z psychoanalitykiem, Wojtkiem Hańbowskim rozmawiamy o lęku, odwadze, nadziei i zaufaniu, o konsekwencjach życia w zagrożeniu epidemią i w izolacji, do której jesteśmy zmuszeni i o tym, co daje nam szansę zachować zdrowie psychiczne, a być może nawet zmienić nasz stosunek do innych ludzi i do świata w ogóle, na lepszy.

O poczuciu humoru ponad 2500 lat temu pisał Arystoteles, nieco ponad 100 lat temu nad dowcipem i jego stosunkiem do nieświadomości zastanawiał się Zygmunt Freud, w 2019 roku Joaquin Phoenix przedstawił nam współczesnego aktora komediowego, Jokera. O tym, czym jest poczucie humoru, skąd się biorą dowcipy, co o nas mówią i jaką, dobrą albo złą, pełnia rolę opowiadam w tym odcinku podcastu "czy My się znamy?"

Mija kolejny tydzień kwarantanny, czy to narzuconej przez władze, czy też wybranej przez nas dobrowolnie, za sprawą współodczuwanej odpowiedzialności. Tak silna deprywacja nie może dłużej trwać bez konsekwencji. O tym jak rodzi się apatia i jak bardzo potrzebujemy realnej obecności innych ludzi mówię w tym odcinku podcastu "czy My się znamy".

Setting jest pojęciem z żargonu psychoanalizy. Oznacza wszystko to, co jest stałym elementem sesji terapeutycznych i całego procesu terapeutycznego, tym co buduje przewidywalne ramy i ustanawia ograniczenia, tym co i porządkuje i frustruje, tym co jest koniczne w twórczej pracy i chroni przed chaosem. Taki sam "setting" towarzyszy nam na co dzień, ale często nie jesteśmy go świadomi. Chyba, że coś nam go zaburzy. Wtedy dopiero odkrywamy jak ważne są pewne, wcześniej wydawałoby się nieistotne, elementy naszego społecznego krajobrazu.

Epidemie to i wydarzenia i metafory, destrukcyjne siły, które albo nas nękają, albo obawiamy się ich przybycia. To również zjawiska społeczne i psychologiczne. Jak sobie radzimy - albo nie radzimy - z tym, co destrukcyjne; w jaki sposób staramy się panować nad niepewnością i lękiem i w jakimi sposobami, nie będąc tego świadomymi, przyczyniamy się do niepowodzenia albo katastrofy i co wspólnego z tym tematem ma mit o Edypie - o psychoanalitycznym spojrzeniu na nas w czasach zarazy opowiadam w tym odcinku podkastu Czy my się znamy

W tym odcinku mówię kilka słów o sobie, czym się zajmuję i po co robię ten podkast... to nie tajemnica, chodzi mi o dzielenie się psychoanalitycznym rozumieniem ludzi i świata, jeżeli chcecie poznać kilka szczegółów więcej to posłuchajcie tego - pilotażowego - odcinka "Czy my się znamy"